نمای ساختمان های امروزی که دارای ارتفاع زیاد هستند و با طراحی های به روزتر نسبت به سبک های معماری گذشته جزئیات بیشتری را به دوش می کشند، همین امر موجب شده است تا الزاماتی جهت اجرای نما ساختمان به آیین نامه ها افزوده شود، که یکی از آنها استفاده از قطعه ای فلزی با آلیاژ گالوانیزه به نام اسکوپ در حین اجرای سنگ کاری نما استفاده گردد، همچنین سیم گالوانیزه ضخیم را نیز می توان جایگزین اسکوپ نمود که این روش نیازمند مهارت زیادی در امر نگهداری سنگ نما خواهد داشت.

استفاده از هر گونه ابزار نگهداری سنگ در نما به جهت جلوگیری از سقط سنگ از بدنه ساختمان می باشد، سالانه بیش از یک هزار نفر بر اثر سقوط سنگ نمای مهار نشده جان خود را از دست می دهند، در صورتی که می شود با استفاده از ابزار ایمن و مهار کننده سنگ و سرامیک از این حادثه جلوگیری نمود.

مهار سنگ و سرامیک نما

نحوه ی مهار سنگ بدین صورت است که با ایجاد شیار هایی در پشت سنگ و سرامیک اسکوپ یا سیم گالوانیزه یا قطعه ی مهار کننده سنگ را در آن محل قرار داده و با اجرای دوغاب پشت سنگ و سرامیک آنها را کاملا با ملات پشت درگیر می کند، این عملیات باعث می شود سنگ و یا سرامیک کاملا مهار شده و از سقوط آن جلوگیری به عمل می آید.

الزامات استفاده از مهار سنگ در نما

الزاماتی جهت اجرای مهار سنگ در ماده 29 مجموعه ضوابط مندرج در پروانه های تخریب و نوسازی شهرداری در خصوص اسکوپ سنگ نما مقرر شده است چنانچه در نما از سنگ استفاده می شود باید با یک قطعه سیم (ضخیم به نام سیم اسکوپ) و یا رولپلاک و سایر تمهیدات اجرایی صحیح به جداره داخلی ساختمان متصل شود تا خطر ریزش نما کاهش یابد. همچنین درضابطه (۲) بند ۷-۸-۲ آیین نامه ی طراحی ساختمان ها در برابر زلزله، استاندارد ۲۸۰۰ ویرایش ۴ (سال۱۳۹۴) نیز تاکید شده است که در صورتیکه سنگ ها به صورت پلاک به طور عمودی نصب می شوند، باید با تعبیه قطعه اسکوپ و یا روش های مهار مناسب دیگری از جدا شدن و ریختن آن ها در حین زلزله جلوگیری شود.

همین امر موجب می شود تا روشهای گوناگونی جهت مهار سنگ نما مورد استفاده قرار گیرد که ایمن ترین آنها استفاده از اسکوپ فلزی با ضخامت مناسب می باشد.

هر سنگ بایستی به صورت جداگانه و کاملا مجزا از سایر سنگ ها مهار شود و استفاده از مهار سنگ های مجاور جهت سنگ صحیح نمی باشد.

در هر سنگ طولی حدود 2 اسکوپ و یا در هر متر مربع حدود 7 قطعه اسکوپ بایستی تعبیه گردد.

موارد اجرای سنگ نما

اگر در زمان استفاده از ساختمان یک سنگ نما بر روی شخصی سقوط نماید به دلیل جرح یا فوت حادث شده موضوع در دادگاه کیفری بررسی میشود. بنابراین موضوع سنگ نما یکی از مباحث بسیار مهم در بحث نظارت مهندسی است.

قبل از شروع عملیات اجرای نما، ناظر باید در قالب یک دستورکار مشخص و واضح موارد و ملاحظات فنی و مشخصات اجرایی سنگ نما را به مالک ابلاغ نماید .

ناظر میبایست عدم اجرای اسکوپ سنگ نما را در گزارشات خود در یک گزارش خلاف دار اعلام کند. اگر در زمان بهره برداری به دلیل سقوط سنگ نما هر حادثه ای اتفاق افتد و ناظر عدم اجرای اسکوپ سنگ نما را گزارش رد نکرده باشد، در این حالت ناظر ضامن خواهد بود. تمامی سنگ‌ها اعم از گرانیت و یا آهکی و … تمام ابزارها اعم از قاب‌ دور پنجره‌ها، ابزارهای گلویی، ابزارهای سنتوری، ابزارهای سینه کبوتری، سر ستون‌ و …. باید به صورت مناسب مهار (اسکپ) شوند.

ماسه مورد استفاده جهت ملات پشت سنگ نباید دارای خاک باشد و برای ساخت دوغاب از ماسه دوبار شور استفاده می شود. ناظر در صورت مشاهده باید در گزارش خود درج نماید که ماسه مناسب ملات نما نمی باشد. این نوشته در صورت وقوع حادثه میتواند شخص ناظر را پشتیبانی کند.

پشت سنگ مورد استفاده در نما باید کاملا” از هر نوع آلودگی پاک شود و خاک آلوده نباشد تا چسبندگی سنگ و ملات به خوبی صورت پذیرد.

زیرسازی های سنگ نما باید به درستی از اسکلت ساپورت داشته باشند. این زیرسازی ها شامل شاسی کشی فلزی با پوشش رابیتس روی آن است که در اسکلت های فلزی چون ساپورت گیری آسان است مشکل خاصی وجود ندارد ولی در اسکلت های بتنی میبایست با تعبیه پلیت انتظار تمهیدات لازم در زمان اجرای اسکلت در نظر گرفته شود. پس از اتمام اسکلت بتنی برای تامین ساپورت مناسب میبایست از رول بولت جهت نصب پلیت بر روی اسکلت بتنی استفاده بشود. اگر اتصالات و ساپورت‌های زیر سازی سنگ به درستی اجراء نشده باشد، ناظر میبایست این موارد را در گزارش خود عنوان نماید و برای اجرای آنها به مالک دستور کار اعلام نماید.

انجام دوغاب ریزی پشت سنگ نما در محیط با دمای کمتر 4 درجه سانتیگراد نباید انجام گیرد و در هنگام برودت هوا حتماً ناظر در گزارشات خود تاکید نماید که کار سنگ نما متوقف شود. البته در سایر جبهه‌ها ادامه عملیات بلامانع است اما فقط سنگ نما به دلیل احتمال یخ زدگی دوغاب پشت آن باید متوقف شود.

بسیار مهم : حتی اگر کار سنگ نما بخوبی در حال انجام باشد باز هم ناظر در صورت مشاهده کوچکترین ایراد میبایست بدون اغماز و با سخت گیری بسیار زیاد از اجرای سنگ نما ایراد گیرد و در مرحله اجرای سنگ نما در گزارشات خود حتما” بنویسد که سنگ نما در برخی موارد اسکوپ نشده است و همچنین ایرادات مربوط به اسکوپ نشدن سنگ ها و استفاده از ماسه خاک دار و شسته نشدن پشت سنگ پلاک و کاهش دمای هوا را در گزارش خود درج نماید تا در صورت حادثه امکان دفاع از ناظر در دادگاه موجود باشد.

نکته قرارداد سنگ کاری نما

ناظر میبایست در قرارداد سنگ کاری درج نماید که سنگ‌ها باید تماما اسکوپ شوند و یک نسخه از قرارداد سنگ کاری را بایگانی نماید. همچنین هنگام دادن پایان کار ناظر متوجه بشود که سنگ نما مهار نشده است، باید موضوع را به صورت خلاف گزارش کند و به مالک دستور کار اعلام نماید دهد تا سنگ ها را پیچ و رول پلاک نماید.